اولین موجود روی زمین که شروع به راه رفتن کرد، چه بود؟

بهنوش خرم‌روز: ما انسان‌ها، علاوه بر بسیاری از موجودات دیگر ساکن خشکی، روی پاهای خود راه می‌رویم. اما این راه رفتن در سیر تکاملی موجودات زنده زمین از کجا آغاز شد؟ می‌توانید تصور کنید که راه رفتن از دنیای زیر آب،‌ و نه از روی خشکی، آغاز شده باشد؟
به گزارش نشنال‌جئوگرافیک، مطالعه جدیدی که ماهی ریه‌دار آفریقای غربی را در حال راه رفتن با باله‌هایش نشان می‌دهد، این ایده را پیشنهاد می‌کند.
در حالی که تا به حال ماهی‌های متفاوتی، از جمله ماهی‌هایی که دست دارند یا ماهی‌هایی که به گردش روی ساحل می‌پردازند، کشف شده‌اند، این اولین بار است که رفتاری مشابه رفتار راه رفتن موجودات خشکی در یک ماهی شناسایی شده است. به گفته محققین، ممکن است راه رفتن ما روی زمین، در واقع نتیجه تکامل‌یافته‌ای از راه رفتن ماهی‌ها در دنیای زیر آب باشد.
 

هیتر کینگ، سرپرست این مطالعه در مورد یافته جدید می‌گوید:‌ �راه رفتن ماهی ریه‌دار خیلی غافلگیرکننده است، ‌چون این ماهی اصلا چیزی شبیه به پا ندارد!� مشاهده ماهی‌ها در تانک‌های شیشه‌ای آزمایشگاه نشان می‌دهد که می‌توانند به سطح جامد فشار بیاورند و با استفاده از باله‌های تحتانی خود روی آن حرکت کنند. کینگ که زیست‌شناس و در دانشگاه شیکاگو مشغول به تحصیل است، می‌افزاید: �ما به این نتیجه رسیدیم که این ماهی از طیفی از حرکات مرتبط با راه رفتن استفاده می‌کند، هم از قدم زدن (یعنی جا به جا کردن ماهیچه‌ها) و هم جهیدن (یعنی استفاده همزمان از ماهیچه‌ها).�
این یافته جدید،‌ در مورد این که اولین موجوداتی که در پشت خود مهره داشتند، چه‌طور خود را صدها میلیون سال پیش در دریاهای باستان جا‌به‌جا می‌کرده‌ند، بینش تازه‌ای به وجود آمده است. محققین بر این باورند که ماهی‌های ریه‌دار، به موجودات اولیه‌‌ای که به نام تتراپاد (دارای چهار پا و ستون فقرات) معروفند، از هر موجود دیگری نزدیک‌ترند. بنابراین،‌ راه رفتن در آن زمان در انحصار تتراپادها نبوده و اجداد باله‌‌دار آن‌ها، قبل از آن‌ها، مسیر تکامل به سمت راه رفتن روی خشکی را آغاز کرده بودند.
این یافته جدید،‌ در مورد بسیاری دیگر از فرضیه‌های قبلی،‌ تردید ایجاد کرده است، یکی از این تردیدها در مورد ردپای فسیلی است که در لهستان کشف شده بود و در سال 2010/ 1389 به عنوان ردپای موجود ساکن خشکی 395 میلیون ساله معرفی شد. به گفته کینگ،‌ برخی از الگوهایی که در این ردپای فسیلی دیده می‌شود، کاملا شبیه به همین الگویی است که ماهی ریه‌دار برای حرکت کردن از آن استفاده می‌کند.
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده که اگر این ماهی پا ندارد،‌ چه‌طور وقتی خودش را با این روش جابه‌جا می‌کند، خطی از کشیدن بدنش باقی نمی‌گذارد. دلیل آن این است که ماهی ریه‌دار در فاصله بین فشارهایی که به سطح جامد وارد می‌کند،‌ از روی آن بلند می‌شود. شاید این کار را با پر کردن ریه‌هایش از هوا و در نتیجه سبک‌تر شدن و شناور شدن در آب انجام می‌دهد. همین ریه‌ها باعث شده که به او نام ماهی ریه‌دار را بدهند.
کینگ توضیح می‌دهد: �در حدود 397 تا 391 میلیون سال پیش،‌ گونه‌های فراوانی از ماهی‌ها زندگی می‌کرده‌اند که می‌توانسته‌اند در حرکت‌های بسیاری،‌ مانند ماهی ریه‌دار رفتار کنند. ممکن است آن‌ها باعث به وجود آمدن ردهای فسیلی باشند که ما امروزه به تتراپادها نسبت می‌دهیم.�